Zen to wywodząca się z Chin (określenie zen jest japońską wymową chinskiego chan) szkołą buddyjską, która rozpoczęła działalność w Japonii w VII w. po Chr. Zen skupia w sobie tradycje wcześniejsze od buddyzmu, a także elementy pochodne od niego. Faktycznie jednak nauka Buddy została w nim zastąpiona przez rodzaj panteizmu, a stan satori (oświecenia), do którego dążą wyznawcy zenu; nie ma odpowiednika w pierwotnym buddyzmie. Zen głęboko przeniknął japonską kulturę (malarstwo, ceremonia herbaty, strzelanie z łuku, poezja itp.). W ostatnich dziesięcioleciach pojawiły się prace (Enomiya Lassalle) na temat możliwości uprawiania zenu przez chrześcijan. Instrukcje jednak Stolicy Świętej z lat osiemdziesiątych, poświęcone wschodnim formom medytacji, zalecają roztropne z nich korzystanie (podobna opinię wyrazili też teolodzy innych chrześcijańskich wyznań).
Zen obejmuje wiele różnych szkół o charakterze okultystycznym, toteż jego nauki w sposób mniej lub bardziej instrumentalny są wykorzystywane przez niektóre sekty i ezoteryczne grupy. Np. dyskordianie.